دیپلماسی گردشگری و چشم انداز ارتقای روابط ایران و تاجیکستان یکی از منابع قدرت نرم کشورها دیپلماسی گردشگری است؛ برنامه ریزی برای معرفی توان و ظرفیت های ایران در این عرصه و فراهم آوردن زمینه های حضور آسان گردشگران تاجیک، از راهکارهای مناسب برای تعمیق روابط دو کشور هم زبان ایران و تاجیکستان است. امامعلی رحمان رییس جمهوری تاجیکستان در روز یکشنبه - ۸ خرداد ۱۴۰۱ - در رأس هیئت بلندپایه سیاسی – اقتصادی به دعوت ابراهیم رئیسی رییس جمهوری ایران وارد تهران شد. امضا چند سند همکاری در زمینه های اقتصادی، علمی، سیاسی و فرهنگی و مصاحبه مطبوعاتی روسای جمهوری دو کشور از برنامه های این سفر دوروزه است. امید می رود که نتایج این سفر به بهبود و ارتقاء روابط میان دو کشور که درچند سال اخیر درحال تغییر و تحولات مثبت است، کمک نماید. براین اساس لازم است که دو کشور از همه ظرفیت دیپلماسی برای بهبود روابط کمک بگیرند. باوجود اهمیت غیرقابل انکار منطقه آسیای مرکزی و قفقاز در معادلات جدید منطقه ای و بین المللی و همین طور پیوندهای گسست ناپذیر فرهنگی و تمدنی ایران با کشورهای این منطقه، جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر و بطور خاص دولت جدید ایران به ریاست ابراهیم رئیسی، تعمیق و تقویت گستره مناسبات با این مناطق را در امتداد سیاست همسایگی، در پیش گرفته است. دیرینگی و ابعاد نزدیکی فرهنگی ایران و آسیای مرکزی بر کسی پوشیده نیست. از ین جهت، حوزه فرهنگی یکی از با اهمیت ترین بسترهایی است که ایران می تواند با ارتقاء سطح و حجم همکاری با کشورهای منطقه، ضمن احیاء ژئوکالچر خود در آسیای مرکزی، زمینه همگرایی بیشتر در عرصه سیاست خارجی را فراهم آورد. در این میان، یکی از منابع قدرت نرم کشورها دیپلماسی گردشگریست. گردشگری با باز کردن جایگاه خود در بین بالاترین کارهای درآمدزا و اشتغال زا، نقش ویژه ای در ایجاد صلح و گسترش دوستی بین ملت ها یافته است و این مهم در آینده بیش ازپیش خودرا در روابط بین کشورها نشان خواهد داد. قطعاً دیپلماسی گردشگری می تواند به تلطیف روابط سیاسی بین دو کشور که در چند سال اخیر روند مساعدی را طی کرده است کمک نماید. به خصوص این که دو کشور پتانسیل فراوانی دراین زمینه دارا هستند. تاجیکستان از نظر گردشگری و جاذبه های توریستی، کشوری اعجاب انگیز و بسیار بکر است. تاجیکستان بعنوان کشوری که در مسیرهای جاده ابریشم قرارگرفته، از تنوع و تفاوت فرهنگی بسیاری برخوردارست. این کشور دارای آب وهوای پاک، هزینه های زندگی اندک، طبیعتی کوهستانی و زیبا، امنیت بالا برای گردشگران و از همه مهم تر، زبان و فرهنگ فارسی است که زمینه را برای حضور گردشگران ایرانی فراهم می آورد. در مقابل نیز جدا از جذابیت های گردشگری ایران برای جذب گردشگرهای تاجیک، یکی از نقاط قوت ایران برای جذب گردشگر، خدمات گردشگریِ سلامت یا پزشکی ایران است. بیمارستان ها، مراکز درمانی و آزمایشگاه های تخصصی در ایران همگام با سایر کشورهای پیشرفته جهان، مجهز به فناوری های برتر در ارائه خدمات تشخیصی (نظیر تصویربرداری) و درمانی همچون خدمات سرپایی و بستری هستند. خیلی از بیماران سایر کشورها، خصوصاً کشورهای همسایه سالیانه به ایران سفر می کنند تا از خدمات متنوع و مدرن پزشکی بهره مند شوند. مدرن ترین تجهیزات بیمارستانی و به روز بودن دانش پزشکان ایرانی، هر جراحی و فرایندی را برای بیمار امکان پذیر کرده است. برنامه ریزی برای معرفی توان ایران در این عرصه و فراهم آوردن زمینه های حضور آسان گردشگران تاجیک، ازجمله راهکارهای مناسب برای تعمیق روابط دو کشور هم زبان ایران و تاجیکستان است. نکته بسیار مهم در برنامه ریزی برای ارتقاء ظرفیت های گردشگری ایران و تاجیکستان، میراث مشترک دو کشور در برگزاری جشن نوروز است. تاجیکستان این عید باستانی را بسیار گرامی داشته است و برگزاری انواع فستیوال ها، جشنواره ها و نمایشگاه ها در تعطیلات عید نوروز می تواند جذابیت خاصی برای گردشگران ایرانی داشته باشد. بر این اساس، باتوجه به ظرفیت های دو کشور در زمینه گردشگری به ویژه زبان و فرهنگ مشترک میان دو کشور، استفاده از ظرفیت موجود در این عرصه می تواند مکملی بر سیاست همسایگی میان دو کشور باشد. علاوه بر موارد فوق، این راه حل ها نیز می توانند دیپلماسی گردشگری میان دو کشور را تقویت نمایند: - همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با وزارت امور خارجه در تهیه و تدوین استراتژی منطقه ای در زمینه گردشگری با تاکید بر کشورهای همسایه و هم زبان؛ - تبلیغات و بازاریابی و بهره گیری از رسانه های دیداری ـ شنیداری و مکتوب برای معرفی پتانسیل های گردشگری میان دو کشور؛ - اصلاح قوانین ورود و خروج اتباع خارجی خصوصاً مقررات موجود در مبادی ورودی کشور و ارائه تسهیلات و روادید سریع به گردشگران دو کشور یا حذف آن؛ - تشکیل ستاد یا کمیته ویژه گردشگری شامل سازمان های مختلف متصدی و در رابطه با صنعت گردشگری به اضافه ذی نفعان این صنعت برای تسهیل سفر گردشگران دو کشور؛ - تصویب مشوق ها و تسهیلات برای جذب گردشگران تاجیک و اعزام گردشگران ایرانی توسط دفاتر داخلی؛ - ارائه تسهیلات و تشویق هنرمندان برجسته کشور برای اجرای برنامه های هنری در تاجیکستان در نوروز پیشِ رو - برگزاری تورهای گردشگری با عناوینی که پتانسیل فراوان در کشور تاجیکستان دارد مثل تورهای کوه نوردی، طبیعت گردی و دوچرخه سواری؛ - ارائه تسهیلات بانکی برای گردشگران در تاجیکستان و ارائه خدمات بانکی نوین برای گردشگران تاجیک در ایران؛ - ایجاد و گسترش همکاریهای دوجانبه در حوزه گردشگری در قالب قراردادها، مقاوله نامه ها، تفاهم نامه ها و پروتکل ها میان دو کشور. البته باید به این نکته اشاره نمود که موفقیت یا شکست صنعت گردشگری در هر کشور بطور مستقیم به اعمال سیاست های حمایتی دولت وابسته است، به نحوی که هرچه چتر حمایتی دولت نسبت به گردشگری گسترده تر باشد، شکوفایی این بخش هم بیشتر خواهد بود. براین اساس، نگاه جدی دولت به این بخش از ملزومات اولیه پیشبرد این دیپلماسی شمرده می شود.