کودکان پرتحرک را بیش فعال صدا نکنیم!
جوان بین: قم عزیزی معین خاطرنشان کرد: هر کودک پر تحرکی را نمی توانیم بیش فعال بدانیم. ازاین رو اگر کودکی این قابلیت را دارد که حدود ۲۰ دقیقه بر یک کار تمرکز داشته باشد و حرکت نکند بیش فعال نیست.
ایام کودکی همه ما با جنب و جوش و تحرک و نشاط برای شناخت و درک محیط پیرامون همراه بوده است، اما کودکان در گذشته این تحرک و جنب و جوش و انرژی را در حین بازی با همسالان خود در محیط های باز مثل حیاط خانه و کوچه تخلیه می کردند و در واقع بدون ایجاد مزاحمت برای بزرگسالان در تعامل با گروه همسالان علاوه بر انجام فعالیتهای فیزیکی که رشد جسمی و سلامت آنها را تضمین و رشد ذهنی شان را به دنبال داشت، مهارت های اجتماعی و توانایی حل مسائلی همچون به نوبت بازی کردن و حل دعواهای کودکانه را کسب می کردند.
اما امروز با عنایت به تغییراتی که در سبک زندگی پدید آمده امکان جنب و جوش و تحرکات فیزیکی از کودکان سلب شده و همین مساله فشار های روانی و بار استرس زیادی را در کودکان بوجود آورده است.
نباید این نکته را از یاد ببریم که تحرک و جنب و جوش از نیازهای اساسی در کودکان بوده و ایجاد مانع برای آن می تواند رفتارهای ناسازگار را در کودک تقویت کند در حالیکه فعالیتهای فیزیکی و تخلیه انرژی، آرامش و سازگاری و خواب راحت را برای کودک به ارمغان می آورد.
این تصور که کودکان نسبت به گذشته جنب و جوش و شیطنت بیشتری دارند درست نیست بلکه باید گفت دغدغه های زندگی صبر و حوصله را از بزرگسالان گرفته و از سویی کودکان کمتر امکان تخلیه انرژی و انجام بازی های بدنی را پیدا می کنند و برخی والدین ترجیح می دهند کودکان آرام و ساکت مشغول بازی های کامپیوتری باشند.
مشکل اینجاست که پذیرفتن این نوع سبک زندگی برای کودکان سبب شده اطرافیان، کودکان پر انرژی و پر تحرک را که بیشتر به انجام بازی های بدنی علاقه دارند را بیش فعال بدانند و به والدین آنها برای کنترل فرزندشان اعتراض کنند و پیشنهاد بدهند که با رفتن به روانشناس درمان دارویی را برای کودک در پیش بگیرند.
برای فهم این مساله که اختلال بیش فعالی چه فاکتورهایی دارد و کودکان گرفتار این اختلال چه تفاوتی با اطفال بازیگوش دارند و چه زمانی شیطنت و جست و خیز کودکان را باید به اختلال بیش فعالی تعبیر کرد به گفت و گو با دکتر مرضیه عزیزی معین روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه پرداختیم.
عزیزی معین در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به این که اختلال کم توجهی- بیش فعالی یکی از اختلالات عصبی-رشدی است که موقعیت های اجتماعی را مختل می کند، اظهار داشت: این موقعیت های اجتماعی می تواند خانواده، مدرسه یا هر جای دیگری باشد که در آنجا غیر از کودک فرد دیگری هم حضور دارد.
این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه رفتارهای اختلال گرانه کودکان مبتلا به بیش فعالی شدیدتر از آن هستند، که از سن کودک انتظار می رود، اظهار نمود: همه کودکان پرانرژی اند و گاها بدون فکر کردن عمل می کنند، یا دوست دارند جنب و جوش داشته و از این بازی به آن بازی یا سرگرمی دیگری مشغول شوند، همینطور بروز رفتارهای تکانشگرانه هم تا حدود زیادی در مورد کودکان عادی و طبیعی است، اما نکته ی مهم این است که در کودکان مبتلا به ADHD بروز رفتارهایی از این دست بیش از حد و نامتناسب با مرحله رشدی است که فرد در آن قرار دارد.
وی با بیان اینکه اختلال بیش فعالی انواع مختلفی دارد، خاطرنشان کرد: نوع بی دقت و بدون توجه که فرد نمی تواند روی تکلیفی که به او می دهند و یا یک فعالیت خاص تمرکز داشته باشد و اغلب کودکان گرفتار این اختلال در دقت و توجه کردن گرفتار مشکل هستند، این دسته از افراد غالبا توجه زیادی به جزئیات ندارند، بر بازی ها و کارهای مدرسه نمی توانند تمرکز داشته باشند، کارهای مدرسه و فعالیتهای روزانه خویش را در منزل تا آخر دنبال نمی کنند و نمی توانند یک وظیفه یا تکلیف را تمام و کمال انجام دهند و اسباب بازی ها، کتاب ها و وسایلشان را اغلب گم می کنند.
این روانشناس بالینی نوع دیگر این اختلال را نوع تکانشی- بیش فعالی دانست و اظهار داشت: در این نوع از اختلال فرد بسیار فعال است و بدون فکر مبادرت به فعالیت و انجام کار می کند و فعالیت بیش از اندازه معمول، بارزترین مشخصه آن است بنابراین میتوان گفت بی قراری و ناآرامی، دویدن مداوم از سویی به سمت دیگر و یا بالا رفتن از چیزی، عدم توانایی در بی سر و صدا بازی کردن، بیش از اندازه صحبت کردن، عدم توانایی در صبر کردن برای نوبت خود مشخصه کودکانی است که این اختلال را دارند.
وی به اختلال کم توجهی - بیش فعالی از نوع ترکیبی اشاره نمود و اضافه کرد: کودکان با این نوع اختلال نشانه هایی از هر دو نوع قبل را که متذکر شویم دارا هستند بنابراین آنها در توجه کردن، بیش فعال بودن و کنترل تکانش های خود گرفتار مشکل هستند.
عزیزی معین با بیان اینکه در کودکان گرفتار کم توجهی - بیش فعالی این حرکات همیشگی و نه محدود در شرایط مکانی و زمانی هستند، متذکر شد: این رفتارها برای کودک در محیط خانه، مدرسه و در تعامل با دوستان مشکلاتی ایجاد می کند، در اثر همین مشکلات اغلب کودکان گرفتار این اختلال احساس افسردگی، اضطراب و عدم اطمینان به خویش را دارند.
این مدرس دانشگاه افزود: والدین باید این نکته را در نظر داشته باشند که تنها راه حصول اطمینان از علایم اختلال کم توجهی- بیش فعالی در کودکان ارزیابی کامل توسط متخصص می باشد بنابراین نباید نظر دیگران را دال بر اینکه کودکی ADHD است به راحتی پذیرفت.
وی با اشاره به اینکه برای تشخیص بیش فعالی هیچ آزمایشی وجود ندارد، اضافه کرد: تنها از راه مشاهده علایم و مشکلات رفتاری از دوران کودکی میتوان تشخیص این اختلال را تایید نمود ازاین رو والدینی که احتمال می دهند فرزندشان مبتلا به این اختلال است باید به متخصصین دارای تجربه کافی در زمینه تشخیص ADHD بخصوص در کودکان رجوع کنند.
عزیزی معین متذکر شد: کودکان بیش فعال در معرض خطر بالایی از اختلال رفتار، شخصیت ضد اجتماعی و سوء مصرف مواد مخدر قرار دارند بنابراین آگاهی اطرافیان کودک بخصوص والدین و معلمان از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد.
این روانشناس بالینی ضمن اشاره به این که از هر ۱۰۰ کودک، ۵ کودک می تواند مبتلا به اختلال کم توجهی- بیش فعالی باشد، اظهار داشت: پسران ۳ برابر بیشتر از دختران در معرض مبتلا شدن قرار دارند و اغلب این مشکلات پیش از ۷ سالگی آغاز می شوند و این احتمال وجود دارد والدین تا زمانی که فرزندشان بزرگتر نشده متوجه مشکل او نگردند.
این مدرس دانشگاه در مورد راهکارهای درمانی این اختلال با اشاره به اینکه درمان سریع برای اختلال کم توجهی- بیش فعالی وجود ندارد اما علایم آن قابل کنترل است، خاطرنشان کرد: والدین و حتی معلمان باید در مورد این اختلال اطلاعات بیشتری کسب کنند و برنامه تعلیم و تربیتی خاصی را متناسب با نیازهای کودک ایجاد و طرح ریزی نمایند، همینطور روان درمانی کودکان و والدین آنها بسیار حائز اهمیت می باشد و در وهله بعد احتمال احتیاج به داور درمانی بنا به صلاحدید متخصص وجود دارد.
عزیزی معین اضافه کرد: روانشناسان بالینی کودک رفتاردرمانی را برای آموزش نحوه ی مدیریت اعمال و تعاملات به کودکان عرضه می کنند همینطور درمان رفتاری- شناختی را جهت کمک به مسائل عاطفی در رابطه با اختلال نقص توجه بیماران ADHD عرضه می دهند و مسائل در ارتباط با سلامت روان را که امکان دارد این اختلال با خود به همراه داشته باشد مانند اضطراب را تشخیص می دهند و امکان دارد اختلالات یادگیری را ارزیابی کنند.
وی بیان نمود: والدین باید شیوه هایی را برای کنترل رفتار فرزند خود یاد بگیرند بعنوان مثال ایجاد جدول برای فعالیتهای فرزندشان، داشتن برنامه برای پاداش، نادیده گرفتن رفتارهای نامطلوب، تشویق و ترغیب کودک در به کارگیری توانایی هایش و تماس با آموزگار کودک و آگاهی از عملکرد کودک در محیط مدرسه را داشته باشند.
عزیزی معین خاطرنشان کرد: هر کودک پر تحرکی را نمی توانیم بیش فعال بدانیم ازاین رو اگر کودکی این قابلیت را دارد که حدود ۲۰دقیقه بر یک کار تمرکز داشته باشد و حرکت نکند بیش فعال نیست.
وی در مورد این که آیا اختلال کم توجهی- بیش فعالی می تواند منجر به اختلال در امر یادگیری شود، اظهار نمود: با عنایت به این که در اختلال بیش فعالی این کودکان بسیار کم دقت و کم تمرکز هستند، معمولاً در یادگیری دروس هم با مشکل مواجهند و همواره از انجام تکالیف مدرسه طفره می روند و ازاین رو این خصوصیت منجر به افت تحصیلی آنان می شود.
این روان شناس بالینی خاطرنشان کرد: علایم از دوران شیرخواری و حتی شاید پیش از آن یعنی دوران جنینی آغاز شود ولی از نظر تشخیصی باید به یک مرحله ای برسند که وارد آموزش های کلاسیک و یا محیط های سازمان یافته شوند و بعد رفتار و میزان توجه و تمرکز آنها را در آن محیط ارزیابی نماییم ازاین رو با اینکه این احتمال وجود دارد که علایم از دوران جنینی آغاز شود ولی معمولا ما تا پیش از پنج تا هفت سالگی تشخیص قطعی را نمی دهیم.
وی در مورد عواقب عدم درمان بموقع اختلالات، ابراز کرد: همه اختلالات می تواند در مقابل دریافت و درک کودک از محیط پیرامون قرار بگیرد بنابراین امکان تعامل بموقع با محیط را به کودک نمی دهد که همین مساله سبب طرد شدن کودک حتی از گروه همسالان خود می شود ازاین رو تشخیص بموقع اختلال و حل آن آینده بهتری را برای کودک رقم می زند.
عزیزی معین افزود: با عنایت به اینکه اختلالات، خودشان را در دوره های مختلف زندگی نشان می دهند ازاین رو بعضی از اختلالات در کودکی از سوی خانواده ها قابل شناسایی نیستند در صورتیکه سن طلایی درمان آنها در همین زمان کودکی است.
این روانشناس بالینی با تاکید بر اینکه هیچ اختلالی به خودی خود در طول زمان درمان نمی گردد و فقط سبب سرخوردگی کودک می شود، بیان نمود: متخصصین و درمانگران تمام این اختلالات را شناسایی کرده و در سن طلایی، آنها را درمان کنند.
منبع: javanbin.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب