وقتی بازنشستگان پیش از موعد از بازنشستگان عادی پیشی می گیرند
بازنشستگی پیش ازموعد بلای جان تامین اجتماعی
جوان بین: بر طبق قوانین تامین اجتماعی، سن قانونی بازنشستگی برای مردان 60 و برای زنان 55 سال تعیین شده است؛ این در حالیست که بازنشستگی در بعضی شرایط و به سبب برخی قوانین، تحت عنوان «پیش از موعد» با سنوات بیمه پردازی کمتر و سن پایین تر نیز اتفاق می افتد که همچون آنها می توان به بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور، بازنشستگی زنان کارگر با 20 سال سابقه و 42 سال سن و همین طور بازنشستگی با 10 سال سابقه اشاره نمود.
به گزارش جوان بین به نقل از ایسنا، بازنشستگی های پیش ازموعد همچون چالش های بزرگ سازمان تامین اجتماعی است که تأثیر منفی بر روی ضریب پشتیبانی این سازمان و همین طور برهم خوردن تعادل میان منابع و مصارف دارد.
کارشناسان حوزه رفاه و تامین اجتماعی، افزایش سن امید به زندگی به بیشتر از ۷۰ سال را عاملی ضروری برای اصلاح قانون مصوب سال ۱۳۵۴ تامین اجتماعی و بازبینی در مقررات در رابطه با بازنشستگی های پیش ازموعد می دانند و بارها نسبت به تبعات آن هشدار داده اند.
مجتبی طهماسبی آشتیانی، سرپرست اداره کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی، در گفت وگویی که مدتی پیش با هفته نامه سازمان تامین اجتماعی (آتیه نو) داشته، پیشینه بازنشستگی های پیش ازموعد، علت وضع این قانون و وضعیتی که در دهه های گذشته داشته را مرور کرده و گفته است: بازنشستگی را می توان از جهات مختلفی تقسیم بندی کرد. یکی از با اهمیت ترین تقسیمات بازنشستگی، تقسیم آن به بازنشستگی عادی و پیش ازموعد است. عبارت بازنشستگی پیش ازموعد در قانون تامین اجتماعی تعریف نشده، اما با عنایت به این که قانونگذار گاهی در وضعیت مورد نیاز برای استحقاق برقراری بازنشستگی، استثنائاتی قائل شده، از این موارد به عنوان بازنشستگی پیش ازموعد یاد می شود.
وی در پاسخ به این پرسش که «مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی اعلام نموده بود که در بعضی پارامترهای بازنشستگی، چالش هایی وجود دارد. به عنوان مثال بیش از ۵۰ درصد بازنشستگی ها در تامین اجتماعی پیش ازموعد بوده که این مورد هزینه ها را بالا می برد. این ۵۰ درصد شامل چه نوع از بازنشستگی های پیش ازموعد است؟» اظهار داشت: بازنشستگی وفق قانون تعیین تامین اجتماعی اشخاص و همین طور بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور بیشترین سهم را در افزایش تعداد بازنشستگان پیش ازموعد طی سالهای اخیر داشته است.
۲ عامل موثر در بازنشستگی های قبل از موعد؛
بازنشستگی با ۱۰ سال سابقه و بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آوری
سرپرست اداره کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی افزود: امکان واریز کسری حق بیمه درباب سنوات پرداخت حق بیمه کمتر از ۱۰ سال با عنایت به شرایط سنی و بهره مندی از خدمات درمانی در قانون تعیین تکلیف و از طرفی بهره مندی از مزایای احتساب هر سال سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور به مدت یک و نیم سال و حذف شرط سنی، با استقبال فراوانی مواجه می باشد.
سیر صعودی بازنشستگی قبل از موعد طی ۱۰ سال اخیر و افزایش آمارها از ۱۳ به ۵۱.۵ درصد
طهماسبی افزود: طبق گزارش های آماری نرخ بازنشستگی پیش ازموعد طی ۱۰ سال اخیر همیشه صعودی بوده و آمار بازنشستگان پیش ازموعد از ۱۳ درصد در سال ۹۱ به بیشتر از ۵۱.۵ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده و از سال ۹۹ تعداد بازنشستگان پیش ازموعد از بازنشستگان عادی پیشی گرفته است.
وی همین طور درباره ی مشاغل سخت و زیان آور و لزوم خارج شدن برخی مشاغل از شمول سخت و زیان آوری اظهار داشت: مشاغل سخت و زیان آور، به مشاغلی اطلاق می شود که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیراستاندارد است و در اثر اشتغال کارگر در آن کار یا آن محل، تنشی بمراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی جسمی و روانی در او ایجاد شود. نتیجه چنین کارهایی، بیماری شغلی و عوارض ناشی از آنست.
چه مشاغلی سخت و زیان آور هستند؟
سرپرست اداره کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی افزود: البته با به کارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، می توان صفت سخت و زیان آور بودن را از برخی مشاغل کم کرد یا حذف نمود. بر همین اساس، مشاغل سخت و زیان آور به دو گروه «الف» و «ب» تقسیم می شوند. به سبب قانون تامین اجتماعی و اصلاحیه های در رابطه با موضوع، منظور از گروه «الف»، مشاغلی است که صفت سخت و زیان آوری با ماهیت شغل وابستگی دارد، اما می توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب توسط کارفرما، سختی و زیان آوری آنها را حذف نمود، اما گروه «ب» شامل مشاغلی است که ماهیتاً سخت و زیان آور هستند و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، صفت سخت و زیان آوری این مشاغل کاسته می شود، اما کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می شود.
طهماسبی با اشاره به اینکه تعیین و بررسی مشاغل سخت و زیان آور برعهده کمیته های استانی است؛ به این شکل که حسب درخواست کارگر یا کارفرما، تشکل ها، وزارت بهداشت، وزارت کار یا سازمان تامین اجتماعی، تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط توسط کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت و بازرسان کار وزارت کار و سپس با تأیید کمیته های استانی انجام می گیرد اظهار داشت: کارفرمایان کارگاه هایی که مشاغل آنها به عنوان سخت و زیان آور شناخته شده مکلف اند ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی کمیته تشخیص و تطبیق مشاغل سخت و زیان آور یا شورا نسبت به ایمن سازی عوامل و شرایط محیط کار اقدام و نتیجه را کتباً به کمیته های مذکور جهت بررسی و تأیید گزارش دهند.
وی ادامه داد: رسیدگی به مواردی که با اتخاذ تدابیر لازم از مشاغل سخت و زیان آور حذف شده از وظایف کمیته های بدوی استانی است. در ضمن برمبنای تبصره (۲) ماده (۳) آئین نامه اجرائی مشاغل سخت و زیان آور، وزارتخانه های کار و بهداشت مکلف اند کارگاه های مشمول را بعد از گذشت مهلت مقرر بازدید و نتیجه را به کمیته بدوی گزارش کنند.
سرپرست اداره کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی ضمن اشاره به این که همان گونه که ملاحظه می کنید جهت احصای مشاغل، کاهش و یا حذف صفت سخت و زیان آور و همین طور ایمن سازی و بهسازی محیط کار، تدابیر لازم در قانون پیش بینی شده است اظهار نمود: لکن به علت عدم وجود ضمانت اجرائی، تکالیف تعیین شده توسط مراجع ذی ربط بصورت جامع و کامل محقق نشده و اشکالاتی در حوزه تأیید سختی کار مشاغل در کمیته های استانی و همین طور در پیگیری رفع صفت سخت و زیان آور آنها وجود دارد.
شرایط و مشمولان بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور
طهماسبی در ادامه با اشاره به اینکه تشخیص مشاغل سخت و زیان آور برمبنای ضوابط و سیاست گذاری های شورایعالی حفاظت فنی، در صلاحیت کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی است اظهار داشت: در صورت تأیید مشاغل مورد ادعای بیمه شده در کمیته های مذکور، مطابق قانون بازنشستگی پیش ازموعد در مشاغل سخت و زیان آور، افراد با داشتن حداقل ۲۰ سال متوالی و یا ۲۵ سال متناوب اشتغال در کارهای سخت و زیان آور بدون شرط سنی و همین طور به استناد قانون استفساریه مصوب ۱۳۹۰/۶/۲۹، چنانچه با مجموع سابقه اصلی و ارفاقی (هر سال سابقه اشتغال در کارهای سخت و زیان آور به مدت ۱.۵ سال) واجد شرایط بازنشستگی وفق مقررات ماده (۷۶) و تبصره های ذیل آن باشند می توانند تقاضای بازنشستگی کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا هم اکنون با عنایت به افزایش نرخ امید به زندگی، اجرای بازنشستگی های پیش ازموعد همچنان ضرورت دارد؟ اظهار داشت: سن بازنشستگی به عنوان یک پارامتر مهم طرح های بیمه ای، در خیلی از کشورها متناسب با سن امید به زندگی افزایش پیدا کرده تا از این طریق هم به پایداری صندوق ها کمک گردد و هم اثرات مثبت اقتصادی ناشی از آن ظهور یابد.
الزامات تغییر سن بازنشستگی در ایران
سرپرست اداره کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی اضافه کرد: افزایش امید زندگی در شرایطی که با اصلاحات سن بازنشستگی همراه نباشد منجر به افزایش تعداد مستمری بگیران، افزایش مدت مستمری بگیری، نتایج روحی منفی بر بازنشستگانی که توانایی کار دارند و... شده؛ پس اصلاحات سن بازنشستگی و متناسب سازی آن با امید به زندگی را ضروری می کند. در کشور ما با وجود افزایش امید به زندگی، سن بازنشستگی عادی همچنان بدون تغییر مانده؛ حتی به علت تصویب قوانین بازنشستگی پیش ازموعد، سن بازنشستگی مؤثر نیز کاسته شده است.
تبعات اجرای بازنشستگی پیش ازموعد برای سازمان تامین اجتماعی
طهماسبی تبعات اجرای بازنشستگی پیش ازموعد برای سازمان تامین اجتماعی را نیز برشمرد و اظهار نمود: سنوات بیمه پردازی کمتر یا به عبارتی خروج سریع نیروی کار فعال از بازار کار، دریافت مستمری در مدت زمان طولانی تر و همین طور دریافت مبلغ مستمری و مزایای بالاتر (به دلیل بهره مندی از سنوات ارفاقی) از طرفی توسعه مشاغل سخت و زیان آور و عدم اجرای تکلیف قانونی در راستای حذف و اصلاح آنها، توازن منابع و مصارف سازمان را برهم زده و بوسیله کاهش نسبت پشتیبانی با شیب بالاتر طی سالهای آتی اثرات نامطلوبی بر پایداری صندوق های بازنشستگی خواهد داشت.
وی ادامه داد: در محاسبات اکچوئری، بازنشستگی پیش ازموعد، نسبت پشتیبانی سازمان را به میزان شایان توجهی کاهش داده که این امر لطمات جبران ناپذیری را به سازمان وارد کرده و منافع شرکای اجتماعی سازمان را مورد تهدید قرار خواهد داد.
یکی از دلایلی که برای اعمال بازنشستگی های پیش ازموعد در زمان تصویب چنین قوانینی ذکر می شد، جایگزینی نیروی جوان با نیروهای قدیمی تر بود. سرپرست اداره کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی درباره ی تاثیر اجرای این قانون در بلندمدت اظهار داشت: این دلیل بدنبال فرض جانشینی بین نیروی کار سالمند و جوان مطرح می شود؛ لکن به سبب قانون بازنشستگی وفق مشاغل سخت و زیان آور، بیمه شدگانی که حداقل ۲۰ سال سابقه کار متوالی و یا ۲۵ سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور و بدون شرط سنی می توانند درخواست بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی کنند.
طهماسبی اضافه کرد: عدم احتساب سن مقرر جهت اجرای این قانون منجر به بازنشستگی گروه زیادی از متقاضیان در سنین پایین و متعاقباً اشتغال مجدد ایشان پس از بازنشستگی در همان کارگاه یا دیگر کارگاه ها بطور غیررسمی می شود؛ چونکه این افراد مهارت و دانش لازم برای انجام آن شغل را داشته و ادامه کار بصورت غیررسمی، هزینه کمتری برای کارفرمایان دارد، لکن این امر علاوه بر تحمیل بارمالی ناشی از اجرای قانون به سازمان تامین اجتماعی، مانع دریافت حق بیمه برخی از مشاغل که با اشتغال یک فرد جدیدالورود به سازمان واریز می شود و کاهش فرصت اشتغال برای جوانان را بدنبال دارد. همین طور این امر، سبب نارضایتی تعدادی از کارفرمایان که کادر مجرب خودرا در زمانی که موقع بهره مندی از تجارب آنان است از دست می دهند، شد.
وی درباره ی اصلاح قوانین تامین اجتماعی در قالب برنامه هفتم توسعه و برنامه اجرائی سیاست های کلی تامین اجتماعی اظهار داشت: لزوم بازبینی در قوانین تامین اجتماعی و همین طور برخی مواد از قوانین کار مرتبط وجود دارد، لکن وجود ضمانت های اجرائی و اعمال آنها نیز حائز اهمیت می باشد.
سرپرست اداره کل مستمری های سازمان تامین اجتماعی افزود: لزوم اصلاح شرایطی چون شرط سنی بمنظور بهره مندی از مزایای قانون اصلاح قانون تبصره (۲) الحاقی ماده (۷۶)، سقف در میزان سنوات ارفاقی، لزوم رعایت دقیق مفاد آئین نامه اجرائی بمنظور سالم سازی محیط مطابق استانداردها و... که بعد از سپری شدن بیش از ۲۰ سال از اجرای قانون، هدف قانونگذار را که صیانت از نیروی انسانی و سالم سازی محیط بوسیله کاهش یا حذف صفت سخت و زیان آوری بوده را محقق نکرده و موجب افزایش چشم گیر تقاضاهای انفرادی و گروهی شده است؛ پس موضوع لزوم بازبینی در قانون و آئین نامه اجرائی به دفعات در قالب اصلاحات پیشنهادی قانون (اصلاحات پارامتریک)، آئین نامه و همین طور با موضوع «طرح توانمندسازی و پایداری سازمان تامین اجتماعی» مطرح گردیده است.
طهماسبی افزود: امیدواریم با عنایت به حساسیت موضوع در جهت پیاده سازی سیاست های کلی تامین اجتماعی ابلاغی مقام معظم رهبری، در تدوین برنامه هفتم توسعه و سایر برنامه های اجرائی مورد توجه ویژه مسئولان واقع شود.
منبع: جوان بین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب