در اولین روز اجلاس زبان فارسی، میراث معنوی مطرح شد؛
امکان گفت و گو با جهان اسلام به برکت ادبیات عرفانی فارسی بود
به گزارش جوان بین، محمدعلی ربانی مدیر کل همکاریهای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در نخستین روز اجلاس زبان فارسی، میراث معنوی اظهار داشت: امکان گفت و گو با جهان اسلام به برکت ادبیات عرفانی فارسی است.
به گزارش جوان بین به نقل از مهر، نخستین روز اجلاس مدیران و مسئولان مراکز دانشگاهی و دپارتمان های زبان فارسی ایران و دیگر کشورهای آسیایی امروز شنبه ۱۴ مهر در نیشابور اجرا شد.
اجلاس «گفت وگوهای فرهنگی آسیایی، زبان فارسی میراث معنوی مشترک» در قالب «هفته گفت وگوهای فرهنگی آسیایی» توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، چهاردهم و پانزدهم مهر جاری به میزبانی شهر نیشابور انجام می شود. هفته گفت وگوهای آسیایی از ۱۳ در نیشابور شروع شده و تا ۱۸ مهر در مشهد ادامه پیدا می کند.
در آئین گشایش این اجلاس محمدحسین رحمانی دوست رییس دانشگاه نیشابور به بیان خاصیت های تاریخی و فرهنگی و مشاهیر نیشابور پرداخت.
سپس علی سراج دبیر علمی این اجلاس به بیان نکاتی درباب مضامین انسانی شعر فارسی، به ایده برگزاری این اجلاس اشاره نمود و آنرا بستری برای شبکه سازی و ایجاد دبیرخانه های زبان فارسی در دانشگاه نیشابور و دانشگاه های دیگر دانست و فواید دانشگاه های معین را برای پشتیبانی از دانشکده ها و دپارتمان های زبان فارسی بیان کرد.
امکان گفت و گو با جهان اسلام به برکت ادبیات عرفانی فارسی است
سخنران بعدی محمدعلی ربانی مدیر کل همکاریهای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بود، محمدعلی ربانی در این اجلاس اظهار داشت: در روزگاری که جهان، سرشار از سخن جنگ و خشونت و بی عدالتی است، خوشحالیم که درباره ی زبان فارسی میراث مشترک و ملک مشاع ما و خیلی از کشورهای آسیایی سخن گفته می شود.
وی اضافه کرد: در جای جای آسیا و جهان اگر نگاه مثبتی از ایران امروز وجود دارد، برگرفته از آثار ادیبان بزرگ ما در طول تاریخ بوده است. یکی از ظرفیتهای مهمی که از گذشته های دور سبب همکاری بین ایرانیان و جوامع دیگر شده، ظرفیتی است که به مشارکت ادیبان شکل گرفته است. ارتباطات ما در جای جای جهان به برکت فعالیت ادیبان و عارفان بوده است. اگر امروز امکان گفت و گو با جهان اسلام داریم به برکت ادبیات عرفانی فارسی است.
مدیرکل توسعه همکاریهای دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ادامه، اظهار داشت: در کنار همه کارکردهای فارسی که در طول تاریخ داشته، همکاریهای علمی و فرهنگی بوده است. وجود صدها دپارتمان فارسی در کشورهای مختلف و حضور دانشجویان زبان فارسی که سفرای ایران محسوب می شوند، زمینه همکاریهای علمی و فرهنگی را فراهم می کنند. متأسفانه ارتباطات بین نخبگان و جامعه علمی کشور ما با نخبگان آسیایی محدود است. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، به عنوان دستگاه دیپلماسی فرهنگی، به جهت اولویت و اهمیت زبان فارسی و وظیفه ای که در حل مسائل بین المللی دارد خودش را موظف می داند شرایط تسهیل روابط بین ظرفیت داخل و خارج کشور را فراهم آورد. هدف اصلی این است که دانشگاه های ایران را تشویق نماییم کمک کنند برای حل مساله زبان فارسی در سرزمین های دیگر. امیدوار هستم با همکاری این اساتید این اتفاق بیفتد.
ربانی در آخر اظهار داشت: آنچه در دوران مختلف، به بازسازی و رونق تمدن ایرانی و اسلامی کمک کرد، زبان فارسی بوده است. بنابراین، در این شرایط بحرانی، آن چه که می تواند به ما کمک نماید، ادبیات فارسی است.
شاهنامه فردوسی که نظم حماسی دارد، حکمت بنیان است
حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در این اجلاس اظهار داشت: وجود خاصیت های کلامی و عرفانی در ادبیات فارسی، مسئولیت همه ما را نسبت به آن، سنگین تر می کند. باید در صیانت از زبان فارسی، جدی تر قدم برداریم خصوصاً با تأکیدی که مقام معظم رهبری به این مساله دارند و بیان فرموده اند که زبان فارسی، باید همچون گذشته زبان علم جهان بشود. بنابراین، اگر مرجعیت علمی بدون زبان فارسی شکل بگیرد بطور قطع ما در این حوزه علم خواهیم بود.
وی اضافه کرد: رویارویی استعمار با زبان فارسی یک واقعیت غیرقابل انکار است. استعمارگران از قرن نوزدهم مقابل زبان فارسی در شبه قاره و افغانستان و ترکیه و حتی ایران تلاش هایی را شروع کرد. ابتدا خط را تغییر داد و خواست مردم و نسل های جدید را از این میراث باارزش جدا کند. متأسفانه استعمار تا حدودی در بعضی کشورها موفق شده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سوال که چرا استعمار با زبان فارسی مشکل داشته است و دارد، اظهار داشت: رازش این است که زبان فارسی حامل فرهنگ است. حامل فرهنگ حکمی است. این فرهنگ و حکمت بنیان، معنای دقیقی دارد که کمتر از آن سخن گفته شده است. تمام شعرای فارسی زبان، ادبیات فارسی را حکمت بنیان بیان کرده اند. حتی شاهنامه فردوسی که نظم حماسی دارد، حکمت بنیان است. پیامش خرد و حکمت و توحید است. زبان فارسی، صاحب حکمتی است که با شریعت پیوند داشته است. وقتی به اشعار حکمت بنیان ادبیات بزرگ زبان فارسی مراجعه می نماییم می بینیم همزمان، حکمت عملی و نظری در اشعارشان است. در عرفان ادبی ما هم، عرفان نظری و عملی وجود دارد. مهم ترین بحث حکمت نظری، سه مساله است؛ ربط متغیر به متغیر که از آن به زمان تعبیر می شود و مقوله مهمی در فیزیک است. ربط متغیر به عالم ثابت که از آن به دهر یاد می کنند و دیگر، ربط ثابت به ثابت که از آن به سرمد سخن می گویند. عرفا و ادبای ما دقیقاً به این حکمت نظری پرداخته اند.
خسروپناه در آخر اظهار داشت: حکمت های عملی همچون عزت نفس، کرامت، بردباری، تواضع، عاقبت نگری، توکل، هوس ستیزی، شفقت، ساده زیستی، شجاعت در مجموعه ادبیات ما نهفته است. پیوند حکمت و شریعت، گوهر آثار ادبای ما شمرده می شود. پس حکمت و شریعت را باید با هم دریابیم. برخی ها به ناحق ادبای ما را خردستیز می نامند، در صورتیکه آنها با خرد جزءبسندگی مخالف بودند و با خرد کل همسو بودند. اما در جهان مدرن که حقیقت اش انسان گرایی است چیزی به نام عقل کل پیدا نمی نماییم. من معتقدم آن چه استعمار بدنبال فارسی زدایی بود رازش در فرهنگ حکمی است. حکمتی که عرفا و ادبا از قرآن گرفته اند.
سخنران بعدی این مراسم حجت الاسلام سیدمصطفی حسینی نیشابوری بود که اظهار داشت: رسالت ادبیات عرفانی فقط پرداختن ادبیات سخن گفتن به گونه موزون نیست. گر چه این کار شاعران نیز، هنر است. اما رسالت ادبیات عرفانی ایجاد انگیزه برای حرکت و سیر انسان به طرف آسمان و معارف است. این حرکت از درون انسان می جوشد. از حیات نباتی، انسان را فاصله می دهد و او را به عالم حکمت و معرفت حاصل از شهود می رساند.
وی اضافه کرد: ادبیات عرفانی دو بال دارد که همانا ادب و معرفت است. این ادبیات، مصدر و مبدائی به نام ایران دارد. این ادبیات با این دو بال سیحون و جیحون را در نوردیده است. از نهر به ماوراءالنهر رفته است. از فیزیک به متافیزیک از طبیعت به ماورا طبیعت انسان را رهنمون ساخته است.
عظمت زبان فارسی در آنست که اشتراکات معنوی را به دنیا مخابره می کند
حجت الاسلام ابوالقاسم یعقوبی، امام جمعه نیشابور نیز در این اجلاس اظهار داشت: وقتی ملت ها همدیگر را درک می کنند که اشتراک زبان و فرهنگ به درک معنوی از انسانیت و زندگی و کار و تلاش و مسائل مهمی که انسان به آن مبتلا است، دست یابند.
وی اضافه کرد: اگر درک معنوی پیدا شود و انسان ها همدیگر را بشناسند و انسانیت و کمال را بشناسند، خیلی از مسائل آنان حل می شود. به عنوان مثال، امروز با لبنان اشتراک زبانی نداریم اما اشتراک معنوی داریم. با فلسطین اشتراک معنوی داریم. انسانیت برای ما مهم می باشد. حقوق بشر و عدالت مهم می باشد. اخلاق برای مان مهم می باشد. این اشتراک معنوی می تواند بشر را به هم گره بزند و پشتیبانی هم بکند. اگر این اشتراک معنوی به وجود نیاید، اشتراک زبانی کاری از پیش نخواهد برد.
امام جمعه نیشابور در ادامه اظهار داشت: از امتیازات زبان فارسی این است که بحث اشتراکات معنوی بشر را مطرح می کند. شعر بنی آدم اعضاء یکدیگرند یک برداشت مشترک معنوی است. عظمت زبان فارسی در این است که این مشترکات معنوی را به دنیا مخابره می کند. از این جهت هست که زبان فارسی برای ما اهمیت ویژه و بزرگی پیدا می کند.
فلاسفه، گستره هستی انسان را در گستره زبانی و نوع زبان او تعریف می کنند
عبدالحسین کلانتری معاون وزیر علوم در امور فرهنگی و اجتماعی هم در بخش دیگر این اجلاس اظهار داشت: توجه به زبان، توجه به هستی انسان است. خیلی از فلاسفه، گستره هستی انسان را در گستره زبانی و نوع زبان او تعریف می کنند. زبان، جهان ما را می سازد و شکل می دهد. ما در جهان زبان زیست می نماییم. آنجا که به زبان می آییم و می توانیم در مورد هستی های بدیهی صحبت نماییم، وجود خودرا بسط داده ایم. مللی که زبان ضیق دارند وجود ضیق دارند. آنها که زبان بسیط دارند، وجود بسطی دارند.
وی با اعلان اینکه زبان فارسی در طول تاریخ صیقل خورده و از فرهنگ های متنوع سیراب شده، اظهار داشت: یکی از علل گسترش و بسط زبان فارسی و ارجاعاتی که در طول تاریخ به آن می شده، به همین علت است. مقام معظم رهبری، یکی از چشم اندازهای عالی که برای زبان فارسی ترسیم کرده اند، به عنوان پرچمدار زبان فارسی در کشور، این است که باید علم را چنان گسترش دهیم که زبان فارسی، زبان علم باشد. طبق آمار، در دهه اخیر، جایگاه زبان فارسی در ارجاع به متون علمی، رشد شایان توجهی پیدا کرده و به رتبه سیزده یا چهاردهم جهانی رسیده است.
معاون وزیر علوم در امور فرهنگی و اجتماعی در ادامه اظهار داشت: یک نگرانی این است که زبان فارسی نسبت خودرا با تحولات جهان امروز نتواند برقرار کند. اگر در جهان حکمی زبان فارسی، زیست معنوی داشته باشیم اما در زبان مدرن، زیست واقعی، به تدریج تعارضات خودرا نشان خواهد داد. می طلبد در کنار کارهایی که در عرصه زبان فارسی در دپارتمان ها و گروههای علمی و برنامه های پژوهشی دانشگاهی مان داریم در ساحت اجتماعی هم به زبان دقت نماییم. این شرایط با نقطه مطلوب فاصله دارد. زبان، رسوب ارزش ها و هنجارهای یک ملت و تمدن است. اگر می خواهیم این ارزش ها و هنجارهای والا نسل به نسل منتقل شود، مفیدترین راه و کم هزینه ترین راه، تقویت برنامه های در رابطه با حوزه ادبیات و زبان فارسی است.
فارسی زبان غنی در عرصه زندگی انسان است
غلامحسین غلامحسین زاده، رییس انجمن استادان زبان فارسی نیز در این جلسه، درباره ی اهمیت برگزاری این اجلاس، اظهار داشت: هر زبانی یک دریچه جدیدی به جهان خارج است. در حقیقت، جهان خارج را بوسیله زبان مان می بینیم. از این راه درباره ی جهان خارج فکر می نماییم و خلاقیت داریم.
وی اضافه کرد: زبان ها، محدودیت هایی ایجاد می کنند. مفهوم سازی بین همه زبان ها، متفاوت می باشد. زبان های مختلف، به صورت های مختلف جهان بیرون را طبقه بندی می کنند. وقتی صحبت میراث مشترک است، یعنی میراث مشترک نوع نگاه به جهان. تمام زندگی و اندیشه ما مبتنی بر نوع نگاه ما به این جهان است. ادبیات در این شرایط، کارش این است که بر محدودیت های زبانی غلبه و معنا خلق می کند. او در آخر سخنانش انتقاداتی به شیوه ببرنامه ریزی و مدیریت مدیران در عرصه سیاست گذاری فرهنگی بیان نمود.
به خودم و کشورم می بالم
وارطان وسکانیان پژوهشگر ارمنی هم در این اجلاس اظهار داشت: من از ارمنستان آمده ام. از جایی که هزاره ها روابط فرهنگی و تمدنی با ایران عزیز دارد. کشور ما، تنها مرز با دنیای مسیحیت را با ایران برقرار کرده است. با آنکه این مرز کوتاه است، اما مرز دوستی و صلح و برادری تمدنی است.
وی افزود: زبان فارسی در ارمنستان تاریخ و ریشه های درازی دارد. از دوران باستان، هخامنشی، اشکانیان، ساسانیان و پس از اسلام، زبان فارسی به عنوان یکی از عوامل استواری تمدنی بین ایران و ارمنستان مطرح بوده است و یک زبان تمدنی بین این دو کشور رواج دارد. زبان فارسی، زبان تمدنی و فرهنگی است. رسالت ایران و ارمنستان در طول تاریخ، رواج فرهنگ و تمدن بودند و هنوز هم کشور بر این رسالت خود وفادار هستند. ایران به عنوان مرکز فرهنگی و تمدنی در منطقه مطرح است. برای همه این منطقه رسالت مهمی دارد. رسالت تمدنی و مبارزه بر ظلم و استکبار دارد.
این استاد زبان فارسی در ارمنستان، در آخر سخنانش اظهار داشت: گسترش زبان فارسی در ایران فرهنگی اهمیتی زیاد دارد. به خودم و کشورم می بالم که با ایران عزیز و ملت بزرگ ایران که حرف اول را در منطقه می زند و در بعضی عرصه ها همچون فناوری و فرهنگ در جهان حرف های زیادی برای گفتن دارد می زند، دوستی و همراهی فرهنگی داریم.
شعر سعدی وقتی ترجمه شد جهان امکان شناختش را پیدا کرد
محمدجعفر یاحقی هم آخرین سخنران آئین افتتاحیه این اجلاس بود که اظهار داشت: آن چه به زبان فارسی اهمیت می دهد نه به اعتبار الفاظ و کلمات بلکه به علت محتوایی است که در آن موجود است. گستره فارسی، گستره دلپذیر و وسیعی است. زبان فارسی در سرتاسر آسیا همیشه حضور داشته است. جای یک همزبان تاجیک در این سالن خالی است، هرچند دریغ داریم که زبان فارسی با زبان دیگری نوشته می شود. زبان دل، زبان مفاهمه است. زبان فارسی تنها زبان ارتباط فرهنگی نبوده، بلکه اقتصادی هم بوده است. آن چه قدیم ترین اسناد ما را به دنیای شرق در ژاپن پیوند می دهد، زبان فارسی و یک بیت از شاهنامه است.
وی اضافه کرد: زبان فارسی می تواند استقلال و هویت و حاکمیت فرهنگی ما بر جهان بیرون را تضمین کند. زبان ما ارزش آنرا دارد که هر گونه سرمایه گذاری که لازم باشد برای آن انجام دهیم و از آن دفاع نماییم و این اعتبار تاریخی را بسط دهیم و حمایت اش نماییم. شعر سعدی وقتی ترجمه شد جهان امکان شناخت او را پیدا کرد. برای پشتیبانی از زبان فارسی، لازم است که هماهنگی بین ارگان های مختلف، صورت گیرد چونکه مسیر اعتلای زبان فارسی، در این مساله است. زبان از ادبیات جدا نیست. وقتی می توانیم با زبان، جهان را داشته باشیم، پس ارزش آنرا دارد که هرگونه سرمایه گذاری در آن صورت گیرد.
وی در آخر به وضعیت کتاب های درسی در عرصه آموزش زبان فارسی اشاره نمود و اظهار داشت: آموزش وپرورش باید دراین زمینه کار جدی تا خلاءها برطرف شود.
منبع: جوان بین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب