در گفتگو جوان بین مطرح شد:
نباید از برخی سوژه ها در سینمای مستند غفلت کنیم
به گزارش جوان بین، مدیر پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با گلایه از این که برخی مستندسازان تنها به یکسری موضوعات می پردازند، اظهار داشت: گاهی انباشت مستند در مورد یکسری سوژه های خاص داریم اما در مقابل برخی سوژه های مهم خالی از مستند است. ازاین رو باید رصد نماییم چه موضوع هایی در این سال ها مورد توجه بوده و کدام مسائل مورد توجه قرار نگرفته است.
طیبه عزت اللهی نژاد -نویسنده، محقق و مدیر پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات- که هیئت داوری جشنواره سینما حقیقت را برعهده داشته است، در ارزیابی سینمای مستند و انتخاب سوژه ها از جانب فیلمسازان بخصوص در هجدهمین جشنواره «سینماحقیقت» به ایسنا اظهار داشت: جامعه شناسان تاکید دارند که فرهنگ نباید بسمت جشنواره ای شدن برود چونکه اگر این اتفاق بیافتد ناخودآگاه یکسری قالب ها ایجاد می شود، آن وقت مسیر ایده سازی یک مستندساز متفاوت خواهد شد و راه خلاقیت در این شکل محدود می شود.
وی افزود: در سینمای مستند ایران این قالب ها، خلاقیت را با موانع روبه رو می کند، در ایران سینمای مستند تلاش دارد دغدغه مهم اش بیان مسائل روز جامعه باشد، اصولاً می خواهد حقیقت را نشان دهد اما همیشه بین حقیقت و حقیقت تفاوت وجود دارد، حقیقت وضع موجود و حقیقت وضعیت مطلوب را نشان داده است.
این عضو هیئت داوران بخش ملی هجدهمین جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» تصریح کرد: گاهی انباشت مستند در مورد یکسری سوژه های خاص داریم اما در مقابل برخی سوژه های مهم خالی از مستند است. فراموش نکنیم فیلم مستند می خواهد آگاهی بخشی کند ازاین رو باید رصد نماییم چه موضوع هایی در این سال ها مورد توجه بوده و کدام مسائل مورد توجه قرار نگرفته است. این سبب می شود که میان سوژه ها تعادل ایجاد شود.
عزت اللهی نژاد خاطرنشان کرد: سال ها یک مبحث خاص مورد توجه مستندسازان بود و به آن زیاد پرداخته می شد مثل مبحث اعتیاد و مسائل خانوادگی. اما درست است که مبحث اعتیاد همیشه مبحث مهمی بوده است و همه نیاز دارند که در مورد این مورد آگاه شوند، اما توجه بیش از اندازه به یک مبحث نباید توجه ما از دیگر موضوعات را تحت الشعاع قرار دهد، ازاین رو در سوژه های فیلم مستند نیازمند یک بازتعریف جدید از موضوعات هستیم.
وی ضمن اشاره به موضوعات مستندها در هجدهمین جشنواره «سینماحقیقت» اضافه کرد: پراکندگی موضوعات در این دوره جشنواره از موضوعات محیط زیست تا مسائل خانوادگی، اجتماعی و حتی فرهنگی را شاهد بودیم که خوب بود، این جای بسیار شادمانی دارد که مستندسازان از دایره یک یا چند مبحث خاص خارج شدند و به سایر مسائل جامعه هم می پردازند.
این استاد دانشگاه در مورد این که سفارش فیلمهای مستند توسط نهادهای دولتی تا چه اندازه در یکنواخت شدن موضوعات فیلمهای مستند موثر بوده است، اظهار داشت: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در مستندها با بیان حقیقت فاصله داریم و این که حقیقت خالص را بیان نماییم اصلا امکانش وجود ندارد، گاهی سفارشی بودن مستند و حتی مسائل پنهانی سبب می شود که یک مستند خوب تولید نشود.
مستندهای بسیاری داریم که در حافظه تاریخی ملت ایران ماندگار شدند و اگر این مستندها را بررسی کنید خواهید دید که با تمام محدودیت ها ساخته شده و توانسته خلاقانه منظورش را برساند.
عزت اللهی نژاد ابراز کرد: یک مستندساز حتی اگر مقرر است یک کار سفارشی بسازد باید با زیرکی فضا و روند داستان را مدیریت کند که در ذهن مخاطب ماندگار شود، در واقع می تواند با ایهام و استعاره ها پیام فیلم خویش را منتقل کند. مستندهای بسیاری داریم که در حافظه تاریخی ملت ایران ماندگار شدند و اگر این مستندها را بررسی کنید خواهید دید که با تمام محدودیت ها ساخته شده و توانسته خلاقانه منظورش را برساند.
وی بیان نمود: نکته مهم در انتخاب سوژه برای مستندسان امروز اینست که امید را در فیلمهای خودشان بسط و گسترش بدهند، دراین میان جشنواره هایی همچون سینما حقیقت در عرضه وضعیت مطلوب می تواند پیشران باشد، ای کاش برخی مستندها وضعیت مطلوب را به نمایش در بیاورند و امیدپراکنی و پیشنهاد خلاق داشته باشند و این کار هم محقق نمی شود مگر با پژوهش و برگزاری کارگاه های آموزشی.
مدیر پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در مورد مشکلات در ارتباط با اکران هم خاطرنشان کرد: ما باید جشنواره هایی همچون سینما حقیقت را در یک مسیر ممتد ببینیم نه این که در یک مقطع زمانی برگزار و تمام شود. اگر ما در دانشگاه ها و مراکز علمی کارگاه آموزشی بگذاریم و فیلم مستند گفتمان دائم جامعه باشد و حتی در صدر خبرهایی که مخاطب با آن روبه رو می شود فیلم مستند باشد، سبب می شود تا جامعه وابسته به مستند و مطالبه گر شود.
عزت اللهی تصریح کرد: هم اکنون سینمای مستند در ایران به شکل دوره ای برگزار می گردد و همین مساله سبب می شود که اثرگذاری مکفی را نداشته باشد. حالا تصور کنید سینمای مستند به شکل متمرکز و در سبد مصرفی فرهنگی مردم باشد آنگاه حساسیت و وابستگی برای مردم ایجاد خواهد شد ولی وقتی این استمرار در فیلم مستند نباشد و مقطعی با آن برخورد شود از یک سو خیلی در حافظه نمی ماند و از طرفی برای مردم دغدغه و مطالبه ایجاد نمی کند و شبیه یک ستاره ای می شود که یک لحظه آنرا می بینیم و بعد خاموش می شود.
او در آخر اظهار داشت: سینما مستند احتیاج به گفتمان میان رشته ای دارد همانند سایر حوزه هایی که در یک قرن گذشته دارای گفتمان میان رشته ای شدند. همینطور محدودیت سوژه سبب دوام نمی گردد، ما باید پیش از ساخت مستند در کارگاه آموزشی و گفتمانی سوژه های مختلف را به شیوه های متنوع بررسی نماییم تا ببینیم یک مستندساز چگونه باید وارد یک مستند بشود. البته که بعد از جشنواره هایی همچون حقیقت هم باید جلسات نقد و بررسی اتفاق بیافتد تا سینما مستند رشد و پویایی پیدا کند.
منبع: جوان بین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب