طاهره پژوهش افزود: گزارش های انجمن های فعال در حوزه كودكان حاكی از عدم همكاری بیمارستان های یاد شده است این در حالیست كه وضعیت رسیدگی به درمان كودكان كار كه عمدتا فاقد كارت مهاجرت هستند به یكی از مشكلات عمده انجمن های فعال حوزه كودكان كار و خیابان تبدیل شده است.
وی با اشاره به متفاوت بودن تعرفه های درمان دریافتی كودكان كار اتباع و ایرانی افزود: در حالی كه انتظار می رود درمان این كودكان رایگان باشد، اما تعرفه های درمان اتباع بیشتر است.
برخی كودكان كار دچار بلوغ دیررس شده اند
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق كودك با اظهار اینكه كودكان كار بالاخص اتباع آگاهی از شناخت بیماری خود ندارند، گفت: سلامتی كودك در چنین خانواده هایی در درجه آخر اهمیت قرار دارد؛ به طوری كه حتی كودك ۱۷ ساله ای تحت پوشش یكی از انجمن هاست كه بعد از ۱۷ سال سن، برای اولین بار توسط انجمن به یك مركز درمانی برای معاینه مراجعه كرد.
پژوهش ادامه داد: پیش از این با پدیده بلوغ زودرس در میان كودكان مواجه بودیم اما اكنون در بین كودكان كار پسر مواردی از بلوغ دیررس دیده شده است. این امر ممكن است علاوه بر مسائل پزشكی به نحوه و شرایط زندگی این كودكان كه اغلب زباله گردی می كنند نیز مربوط شود.وی با بیان اینكه بسیاری از بیماری های كودكان كار و خیابان به دلیل عدم رصد و پیگیری ناشناخته مانده اند، تصریح كرد: تنها تعداد كمی از كودكان تحت پوشش NGOها نسبت به تعیین تكلیف وزارت بهداشت برای پذیرش كودكان توسط سه بیمارستان یاد شده به منظور درمان رایگان، اطلاعات دارند.
آمار ی واقعی از تعداد كودكان كار كارگاه های زیرزمینی و بازار تهران در دست نیست
هشدار نسبت به كودكان افغانی كه تنها و بدون حضور خانواده وارد خاك ایران می شوند عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق كودك، كودكان تحت پوشش شبكه یاری كودكان كار و خیابان را ۱۲۰۰۰ تن معرفی كرد و گفت: آمار واقعی كودكانی كه در كارگاه های زیرزمینی و بازار تهران مشغول به كار هستند در دست نیست.
پژوهش در ادامه گفت وگوی خود با ایسنا، با انتقاد از اداره كل اتباع وزارت كشور به دلیل عدم رسیدگی مناسب به كودكانی كه در ایران زندگی می كنند،اظهاركرد: یكی از مشكلاتی كه با آن مواجه هستیم، ورود غیرقانونی كودكان اتباع به كشور آنهم تنها و بدون حضور خانواده و والدین است، به این امید كه كار و مخارج خانواده را در افغانستان تامین كنند.
وی با تاكید بر اینكه اداره اتباع و مسوولان باید احساس مسوولیت بیشتری نسبت به این دسته از كودكان كه اغلب آنها در بازار تهران مشغول به كار هستند، داشته باشند، ادامه داد: براساس اطلاعاتی كه به دست ما رسیده، هفته گذشته ۱۷ كودك كار اتباع را پس از دستگیری برای بازگشت به كشور خود رد مرز كرده اند این در حالی است كه به گفته خود مسوولان، آنها پس از خروج از ایران دوباره توسط قاچاقچیان وارد میهن ما می شوند.
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق كودك با اشاره به مثال دیگری در این رابطه گفت: چندی پیش بهزیستی خانواده ای از اتباع را به انجمن معرفی كرد كه پدر و پسر را پس از دستگیری رد مرز كرده بودند، حال آنكه مادر و سه فرزند دیگر این خانواده در ایران تنها مانده اند. مادر خانواده نیز برای امرار معاش مجبور شده دخترش را برای كار به خیابان بفرستد. در این میان سلامت و امنیت چنین خانواده هایی زیر سوال می رود.
طبق پیمان نامه حقوق كودك، دولت موظف به حمایت ازهمه كودكانی است كه در خاك ایران زندگی می كنند
لزوم تشكیل پرونده مددكاری برای كودكان كار
پژوهش با بیان اینكه باید خانواده های اتباع شناسایی و پرونده مددكاری برای آنها تشكیل شود، یادآور شد: وقتی ایران پیمان نامه حقوق كودك را پذیرفته یعنی آنكه دولت موظف است تمام كودكانی كه در خاك كشور زندگی می كنند اعم از اتباع و ایرانی، مهاجر و غیرمهاجر را تحت حمایت قرار دهد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بحث هویت كودكان كار اتباع را مطرح كرد و در این باره نیز توضیح داد: اغلب این كودكان به صورت غیرقانونی از مرزها وارد كشور می شوند و در كارگاه های زیرزمینی به عنوان نیروی كار ارزان به كار گرفته می شوند؛ این بدان معناست كه بخشی از اقتصاد زیرزمینی روی دوش این كودكان است.
كودكانی كه دوست داشتن و دوست داشته شدن را نمی آموزند
ضرورت صدور برگه هویت برای كودكان اتباع فاقد برگه شناسایی
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق كودك با بیان اینكه به دلیل عدم وجود والدین كودكان اتباع در كنار آنها، این كودكان به ناچار مجبورند در كنار بزرگسالان غیروالد و در مكان های بعضا زیرزمینی و یا انباری مغازه ها زندگی می كنند و این خود آسیب زا است گفت: این كودكان به علت حضور زود هنگام در بازار كار و نبود خانواده، دوست داشتن و دوست داشته شدن را یاد نمی گیرند كه همین امر ممكن است در آینده آنها را با مشكلات زیادی مواجه كند.
پژوهش با بیان اینكه با انگشت نگاری از كودكان اتباع فاقد برگه هویت می توان به راحتی با صدور برگه هویت، ورود و خروج و بعضا جرم هایی كه صورت می گیرد را رصد كرد ادامه داد: چنین اقدامی برای حفظ امنیت این كودكان و امنیت كشور ضروری است.
وی با تاكید بر اینكه خرید كار ارزان در بین كودكان اتباع نسبت به سایر كودكان كار به دلیل آنچه در مورد فقدان خانواده آنها گفته شد، بیشتر است اظهار كرد: این كودكان دچار آسیب های متعدد جسمی و روحی شده و ممكن است خودشان تبدیل به فردی آسیب زا شوند به همین دلیل به هویت دار كردن آنها با استفاده از انگشت نگاری تاكید می كنم.
خدمات مشاوره ای سامانه ۱۲۳ مشمول كودكان اتباع نمی شود!
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق كودك ادامه داد: تلفن ۱۲۳ را به كودكان كار اتباع معرفی كردیم اما آنها اذعان داشتند كه پس از تماس با این سامانه، مددكار به آنها گفته كه خدمات مشاوره ای تنها در برگیرنده كودكان ایرانی می شود.
به گفته پژوهش ۶۲ درصد كودكان كار را اتباع بیگانه تشكیل می دهند این در حالی است كه تعداد كودكان پاكستانی در میان آنها زیاد نیست.
اغلب دختران پاكستانی در بازار تكدی گری می كنند
وی افزود: اغلب دختران پاكستانی در بازار به صورت متكدی كار می كنند و تحت هیچ شرایطی حاضر نیستند وارد مراكز آموزشی انجمن های فعال حقوق كودك شوند. برعكس كودكان پاكستانی، اكثر كودكان افغان مشغول انجام كارهای سخت و زیرزمینی هستند.
افزایش تعداد كودكان كار و دلایل آن
ترك تحصیل دبیرستانیها بالاتر از سایر مقاطع
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق كودك، ترك تحصیل، شرایط بد اقتصادی خانواده ها، تعطیلی كارخانه ها و كارگاه های كوچك و خرد، اعتیاد، فقدان سرپرست و ... را از علل مهم افزایش تعداد كودكان كار خواند.
پژوهش ادامه داد: متاسفانه مدارس ما مدارس دوستدار كودك نیستند به همین دلیل شاهد هستیم كه آمار ترك تحصیل بالاخص از مقطع دوم متوسطه نسبت به سایر مقاطع بسیار بیشتر است. لذا رسیدگی مددكاری به وضعیت دانش آموزان دبیرستانی در مدارس امری الزامی است.
ضرورت حضور پررنگ مددكار در مدارس سه منطقه پرخطر تهران
شناسایی خانواده های نیازمند از طریق مدارس
وی با تاكید بر اینكه مدارس مناطق محروم و پرخطر بالاخص مناطق ۱۲، ۱۵ و ۲۰ ، ۲ (فرحزاد) و مناطق حاشیه نشین تهران نیازمند حضور قوی و جدی تر مددكار در مدارس هستند گفت: براساس گزارش های دریافتی از ۲۴۰ دانش آموز مدرسه ابوذر غفاری منطقه ۱۲؛ ۱۴۰ دانش آموز بعد از ساعت مدرسه كار می كنند. یا دختران مدرسه حضرت زهرا (س) در منطقه ۱۲ نیز بعد از اتمام ساعت درس، وارد خیابان شده و كار می كنند.
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق كودك ادامه داد: مسوولان به راحتی می توانند كار شناسایی كودكان كار و خیابان و خانواده های نیازمند را از مدارس آغاز كنند، می توان این طرح را به صورت پایلوت اجرا و تاثیر آن را مشاهده كرد.
پژوهش با انتقاد از طرح شناسایی كودكان كار از طریق كلینیك های مددكاری آن را طرحی شكست خورده خواند كه صرفا منجر به صرف هزینه های اعتباری شد، در این باره گفت: دستگاه های متولی می توانند با استخدام مددكاران كودك در مدارس به راحتی خانواده هایی كه به دلیل نیاز مالی كودكان خود را به خیابان می فرستند، شناسایی و پس از رفع نیاز خانواده، كودك را به چرخه تحصیل بازگردانند. بدین ترتیب با شناسایی خانواده های نیازمند باندهای مافیایی كودك نیز به راحتی شناسایی و تحت پیگیرد قانونی قرار می گیرند.
كمتر از ۱۰ درصد كودكان كار در دام باندها و مافیای كار كودك
به گفته وی، براساس تحقیقات ۹۰ درصد كودكان كار و خیابان دارای خانواده هستند، هرچند ممكن است یكی از سرپرستان خانواده خود را از دست داده باشند.كمتر از ۱۰ درصد كودكان به صورت باندی و مافیایی مشغول به كار هستند.
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق كودك ضمن اشاره به پایه حقوق ۹۰۰ هزار تومانی امسال گفت: با این حقوق، هزینه های خانوار از بعد اجاره خانه، خوراك، پوشاك آموزش و درمان تامین نمی شود و همین امر نیز از دلایل مهم افزایش و ورود كودكان به خیابان ها و كارگاه ها برای كسب درآمد است.
وی ادامه داد: مشكل كودكان كار مسئله ای نیست كه بشود آن را پاك كرد. ضرورت مساعدت همگانی مردم و دولت را طلب می كند و امیدوارم با برنامه ای كارشناسی شده مبتنی بر دانش و تجربه و اصلاح ساختارهای اقتصادی، روزگار بهتری را برای كودكان امروز و آینده كشور رقم بزنیم.