مجموعه تاریخی و مذهبی تخت فولاد اصفهان در بیم و امید مداخلات
ایرنا- پیشروی سازه های استقامت بخشی مصلی اصفهان به محوطه اثر تاریخی تکیه صاحب روضات در مجموعه تخت فولاد اصفهان بر نگرانی کارشناسان میراث فرهنگی افزوده است اما از طرف دیگر مدیر پروژه مصلی اطمینان خاطر داد که با ادامه ساخت و سازها مشکلی برای این اثر تاریخی ایجاد نمی گردد.
به گزارش جوان بین به نقل از ایرنا، سنگ بنای مصلی و مجموعه فرهنگی خدماتی آن که امروز معماری بتنی آن از فراز و گرداگرد شهر از جوار مجموعه نفیس گورستان تاریخی تخت فولاد فریاد می زند، در سالهای ابتدایی دهه ۷۰ گذاشته شد؛ اتفاقی که به اعتقاد تعدادی از کارشناسان میراث فرهنگی هیچگاه نتوانست با صرف هزینه های کلان و عنوان بزرگترین مصلی ایران آن هم در جوار یک مجموعه تاریخی، مذهبی، فرهنگی خوش بدرخشد و در بسیاری موارد به زعم کارشناسان به لحاظ معماری و مداخلات مورد انتقاد بوده است.
حالا کار از کار گذشته و با همه صرف هزینه ها چه مادی و چه معنوی، هنوز هم ساخت و ساز این مصلی به پایان نرسیده است. انتقاد برخی کارشناسان میراث فرهنگی این است که با همه تحمیل هایی که بر گرده تخت فولاد سوار شد، حالا دیگر نباید اجازه داد که این طرح، پایش را به بهانه استواری بخشی وارد تکیه صاحب روضات کند، تکیه ای که جانب شمال آن مقصوره و گنبدخانه نیمه تمام مصلا قرار گرفته و گویا مقرر است ستون ها و رواقی که بیشتر کارکرد استواری بخشی گنبدخانه را دارد و البته برخی سازه ها مثل سالن سخنرانی در این تکیه با پیشینه صفوی قرار گیرد.
هنوز کار اما پیش نرفته، هیات مدیره پروژه مصلی، درباره طرحی که مقرر است به استواری بخشی گنبد و یا دیوار مصلی منجر شود از میراث فرهنگی استعلام کرده و در گام اول میراث فرهنگی مخالفتش را بطور کتبی اعلام نموده است. اما گویا ماجرا اینجا تمام نشده و مقرر است در آخر همین هفته، مدیران پروژه مصلی که طرحشان را بیشتر زیباسازی تکیه صاحب روضات و استواری بخشی دیوار چهل متری گنبدخانه مصلی بدون مداخله در تکیه می دانند در جلسه ای طرحشان را برای فریدون الهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان توجیه کنند.
مخالفت صریح میراث فرهنگی
علیرضا خواجویی، مسئول ثبت و حریم اداره میراث فرهنگی استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا طرح مدیران پروژه مصلی برای استواری بخشی گنبدخانه این مصلی را مداخله و مخدوش کننده تکیه صاحب روضات در جنوب غربی تخت فولاد دانست و اظهار داشت: تحرکات جدید در محل مجموعه تازه ساخت در تخت فولاد در محل مصلی تاریخی، صفوی تکیه عارف نامدار و فرهیخته میرزا محمد باقر چهارسوقی ( صاحب روضات) را مورد تهدید قرار داده است.
وی اضافه کرد: مصلی صفوی تخت فولاد یکی از اصلی ترین و تاثیرگذارترین مکان های عرصه به ثبت رسیده تاریخی تخت فولاد شمرده می شود، این فضای باز، محلی برای برگزاری مناسک آیینی همچون اعیاد غدیر، قربانو در نظر گرفته شده بود، همین طور این مکان از دوران انقلاب شکوهمند اسلامی خاطرات خیلی از گردهمایی ها و اجتماعات مردم را در حافظه خود حفظ نموده بود و بعنوان یک مکان رویدادِ مهم تلقی می شود.
خواجویی با گریزی به گذشته وآنچه معماری نامانوس مصلی فعلی با تخت فولاد می خواند، اظهار داشت: متاسفانه برغم مخالفت های میراث فرهنگی و صاحبان اندیشه، مصلی صفوی با پوششی غیرمعمارانه و در تعارض با معماری باارزش تخت فولاد به صورت لکه ای نامتجانس چهره تاریخی تخت فولاد را مخدوش و از دل آن یکی از بزرگترین هایپر مارکت های شهر سربرآورد و شبستان صفوی مصلی زیر انبوهی از بتن مدفون شد.
این کارشناس ارشد میراث فرهنگی اصفهان معتقد می باشد طرح مصلی این دفعه تکیه روضات را نشانه گرفته است.
خواجویی به ایرنا اظهار داشت: در ادامه این اقدامات، بنظر می رسد طرح توسعه مصلی مجموعه تکیه عارف فرهیخته میرزا باقر چهارسوقی(تکیه صاحب روضات) را نیز هدف قرار داده که میراث فرهنگی به صراحت مخالفت خودرا به صورت مکتوب با این طرح اعلام نموده است.
وی اشاره کرد: لازم است بمنظور جلوگیری از لطمات بیشتر به مجموعه تاریخی فرهنگی تخت فولاد که از نظر قداست نزد مسلمانان جهان هم تراز گورستان بقیع و وادی الاسلام است، از این دخل و تصرف جلوگیری شود.
این اما تنها کارشناس ارشد میراث فرهنگی اصفهان نیست که طرح مدیران پروژه مصلی را مداخله در عرصه تکیه صاحب روضات دانسته بلکه این طرح از دید مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی تخت فولاد، به سبب آنکه هنوز ابعاد آن از طرف مدیران پروژه روشن نشده است، برای این عرصه تاریخی و میراثی نگران کننده است.
سید علی معرک نژاد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، معماری مصلی در مجموعه تخت فولاد اصفهان گرچه به لحاظ کارکردی و عملکری در بهترین نقطه قرار گرفته اما ساختار و سازه های معماری و هنری آن هیچ تناسبی با مجموعه تاریخی تخت فولاد ندارد.
لزوم مشورت با صاحبنظران
وی با اشاره به اینکه در زمانی که باید ملاحظات و دغدغه های کافی برای طراحی این مصلی در مجموعه تخت فولاد رعایت شود، نادیده انگاشته شد، اظهار داشت: حالا توسعه دادن و اتمام کارکردها و کارهای آن می تواند با حداقل مداخلات و حداقل ضرباتی باشد که به این مجموعه وارد میکند.
معرک نژاد اضافه کرد: طرح مصلی از اطراف با یکسری تکایای تخت فولاد برخورد دارد، طرحی که در گام اول برای مجموعه مصلی آماده کرده بودند، مجموعه فرهنگی، خدماتی بود و بیشتر دنبال یک شهرک فرهنگی بودند اما باتوجه به ملاحظات مختلفی که بوجود آمد، اصلاحاتی را در آن ایجاد کردند و الان قرار شده است که حدود و ثغور دیواره های آن همین باشد و دیگر توسعه پیدا نکند.
مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی تخت فولاد افزود: در زمان حاضر به صورتی ساماندهی تکیه روضات و تکمیل گنبد مد نظر دوستان پروژه مصلی است، از طرفی، چندین بار دغدغه مدیران این پروژه را دیده ایم و واقعیت این است که آنها می گویند این قسمت باید تکمیل شود، که درست است؛ این همان بحث فرزندی است که به دنیا آمده ولی به دنیا آمدن این فرزند موجب می شود که یکسری احتیاجات و الزاماتی هم داشته باشد و آن اینکه این قسمت ها تکمیل بشود اما تکمیل این قسمت ها موجب تعرض به محدوده تاریخی و میراثی تکیه صاحب روضات می شود.
معرک نژاد با اشاره به مزار میرزا حسین کشیکچی در تکیه روضات که ورود به ساماندهی آنرا در مجموعه تحت مدیریت اش به سبب تکلیف نامشخص مصلی دانست، اضافه کرد: تصور می کنم جلوی این کار را گرفتن یعنی پروژه مصلی ناتمام ماندن. این خوشایند نه مجموعه تخت فولاد است و نه مصلی و در نتیجه باید در یکسری جلسات، صاحب نظران و نخبه ها در حوزه معماری و میراث فرهنگی بنشینند و با هم به یک جمع بندی برسند که این پروژه با حداقل مداخله و تاثیر بد بر فضای تاریخی تکیه صاحب روضات اجرا شود.
وی بر این باور است که اجرای طرح مدیران مصلی در تکیه صاحب روضات هنوز جای بررسی و مشورت دارد.
معرک نژاد در این ارتباط اضافه کرد: آنچه مشخص است اینکه برای ایجاد رواقی مقرر است تا محدوده ای وارد تکیه صاحب روضات شوند، برای ایجاد این رواق باید در بعضی نقاط تکیه، برای زدن ستون ها سنداژ(حفر گمانه) کنند. گویا چند طبقه هم مقرر است بعنوان وی آی پی(بخش ویژه) و سالن جلسات و سخنرانی روی این سطح زده شود و بنظر می رسد حتی قسمت هایی که برای برگزاری نماز جمعه هم هست در رابطه با این ناحیه ای است که مقرر است تکمیل شود.
مدیر مجموعه تاریخی، فرهنگی تخت فولاد این اتفاقات را مداخله در عرصه میراثی و تاریخی این تکیه دانست اما با این وجود آنرا بیشتر دغدغه ای اثبات نشده خواند که باید توسط مدیرعامل پروژه مصلی ابهامات آن روشن شود.
میراث فرهنگی را توجیه می کنیم
اما ابراهیم پرچمی، مدیر پروژه مصلی در پاسخ به ایرنا درباره ابعاد طرحی که سبب نگرانی از مداخله و مخدوش شدن تکیه تاریخی صاحب روضات شده است، اظهار داشت: آقایان پس از سی سال تازه یادشان آمده است که اینجا مصلی ساخته اند. میلیاردها تومان هزینه شد و باید مصلی را تمامش نماییم. هیچ تعرضی به تکیه صاحب روضات نمی شود؛ خلاف می گویند، ما مجوزهای لازم را داریم، از میراث فرهنگی استعلام کرده ایم و آنها این ماجرا را در فضاسازی انداخته اند.
وی اضافه کرد: این مصلی سی سال خوابیده بود و حالا اقدامات و اصلاحاتی انجام شده است، ما ناگزیریم این دیوار چهل متری مصلی را اصلاح نماییم، حتی مقرر است مزار کشیکچی باشی هم زیباسازی شود اما دوستان این مساله را متوجه نمی شوند، با مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان هم صحبت کرده ام و مقرر است آخر هفته جلسه داشته باشیم و بدانند که ما در این طرح می خواهیم چه نماییم.
از نگاه پرچمی مشکل این است که کارشناسان میراث فرهنگی هنوز نمی دانند، طرح مدیران مصلی چیست و در این رابطه اضافه کرد: می خواهیم دیواره تکیه با مصلی را تثبیت نماییم که خدایی نکرده نریزد، چیزی بیش از دویست تا سیصد میلیون تومان هزینه می نماییم که این دیوار تثبیت شود، در اینجا یک گنبدخانه شصت متری وجود دارد که باید اصلاح گردد، طرح ما تعرض به تکیه نیست، یک طرح برای اصلاح گنبد با ارتفاع ۴۰ متر است. این دیوار باید تثبیت شود و اگر تثبیت نکنیم، امکان دارد بریزد بر سر مردم، آن موقع میراث جواب می دهد؟.
بنا بگفته های پرچمی گنبدخانه مصلی ۱۵ سال رها شده و الان آنها می خواهند کار آنرا تمام و اصلاح کنند، پیش تر عملیات مقصوره شروع شده تا با تکمیل گنبدخانه به نقطه روشنی در مصلی برسند، نقطه روشنی که بزعم برخی کارشناسان میراث فرهنگی برای عرصه تاریخی و میراثی تکیه صاحب روضات در تخت فولاد سایه تاریک و سنگینی از ساخت و ساز و مداخلات است.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در پاسخ به این پرسش که اگر میراث فرهنگی در نشست هفته جاری با ابعاد این طرح در تکیه صاحب روضات مخالف کند تکلیف چه خواهد بود، اظهار داشت: ما میراث را توجیه می کنیم؛ آنها نمی دانند طرح ما چیست؛ متاسفانه زیباسازی را با تعرض اشتباه گرفته اند، چنین چیزی نیست، مهم تر اینکه که اگر می خواستیم از میراث استعلام نکنیم که این مکان را می ساختیم و می رفتیم جلو و اینها هم متوجه نمی شدند.
وی با تاکید باردیگر بر زیباسازی تکیه صاحب روضات اظهار داشت: گنبدخانه با تکیه صاحب روضات پنج یا شش متر فاصله دارد، دیوار چهل متری مصلی را که نمی توانیم صاف برویم بالا، باید چهار یا پنج تا شکستگی ایجاد نماییم و چون باید شکستگی ایجاد نماییم، از نظر منظر شهری باید زیباسازی نماییم و این رواق هم به همین دلیل است، تمام این اقدامات کاری به تکیه صاحب روضات ندارد و اگر به همین شکل این دیوار را ایجاد نماییم، یک عنصر بسیار زشت شهری رخ می دهد، کاری که پس از سی سال انجام دادیم و آن هم ناقص الخلقه می شود.
تکیه صاحب روضات یا تکیه چهارسوقی در جنوب غربی گورستان تاریخی تخت فولاد و در جانب پروژه مصلی قرار دارد، این تکیه در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و الان عرصه این اثر تاریخی با سازه های استواری بخشی پروژه مصلی در معرض تهدید و مداخلات قرار گرفته است، در این تکیه قبور خیلی از مشاهیر و بزرگان اصفهان قرار گرفته که مزار آقا میرزا سید محمد باقر موسوی چهارسوقی مجتهد برجسته و صاحب کتاب "روضات الجنات" از این جمله است و از همین رو هم این تکیه به صاحب روضات معروف است، همین طور میرزا حسین کشیکچی که گفته می شود از یاران امام زمان است در این تکیه مدفون است، پیشینه تکیه صاحب روضات باتوجه به قرارگیری قبور اجداد میرزا سید محمد باقر موسوی چهارسوقی به دوران صفوی برمی گردد اما بنای بقعه آن قاجاری است.
تخت فولاد اصفهان قبرستان قدیمی و باارزش اصفهان است که در حاشیه جنوبی رودخانه زاینده رود قرار دارد و در لیست آثار ملی ایران ثبت شده و از گورستان های باارزش ایران و حتی مسلمانان است.
تخت فولاد اصفهان با نام وادی السلام ثانی، دومین قبرستان جهان تشیع، آرامگاه بیش از ۲ هزار عالم، فقیه و مجتهد، شاعر، فیلسوف و حکیم بزرگ ایرانی است. سالانه دهها هزار مسافر و توریست داخلی و خارجی از این مکان دیدن می کنند.
منبع: جوان بین
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب