دوگانگی سهمگین تر از ضربه تبر بر میراث طبیعی گیلان
تخریب جنگل های گیلان در گوشه و کنار این خطه سبز از دیرینه ترین خبرهای تلخی است که همیشه کام طبیعت دوستان و مردم این دیار را تلخ می کند، اما امروز ابهام در تولی گری پهنه های سبز زخمی استان این زخم را دردناک تر کرده است؛ زخمی که برای درمان سردرگم دعواهای نهادی است.
روزگاری می گذرانیم که ریه های آدم و زمین همزمان درگیرند؛ ریه های آدمیان درگیر ویروس هولناک، و ریه های زمین در جدال با خشونت برداشت های اداری که هر بار آخرین ضربه اش محکم تر از تبر، پیکره تنومند میراث طبیعی را بر زمین می کوبد.
زمان خوشایندی نیست؛ اسیر چنبره خبرهای ناخوش و ناگوار هستیم؛ خبر از دردهایی که گاهی از توان درمانگری انسان قوی ترند اما دردناک تر در این سیل بدخبری اخبار تلخی هایی است که به دست خود آدمیان رقم می خورد مانند خبر هر روزه تخریب موهبتی چون طبیعت سبز؛ باران بدخبرها در این حوزه هم سیل آساست و در این میان تخریب جنگلها که ریه های زمین می خوانندشان ریه های ملتهب آدمیان را در این روزها دردناک تر می کند و این مساله در گیلان که خطه سبز می خوانندش هر بار بیشتر کام مردم را ناگوار می کند.
اما جدا از تخریب جنگلها مساله دیگری امروز گریبانگیر پهنه سبز هیرکانی گیلان است، بلاتکلیفی متولی گری این میراث طبیعی و ناآگاهی و یا هدف گیری برای سوءاستفاده اقتصادی از این عرصه های طبیعی که موجب زیر سوال بردن ثبت ملی بودن این میراث در بعضی نهادها و بین برخی متولیان شده و نیز غفلت بومیان استان که از اهمیت و ارزش واقعی این میراث ناآگاه بوده و در بسیاری موارد هم از سردرگمی وضعیت نظارت و حفاظت این میراث سوءاستفاده می کنند.
اواسط اردیبهشت ماه امسال بود که در فضای مجازی فیلمی از حمله جانیان جنگل های گیلان به پرواز همای از خوانندگان موسیقی سنتی کشور و فعالان محیط زیست دست به دست شد که ایرنا گیلان برحسب مسئولیت موضوع را از شخص وی جویا شد و دانست در یکی از مناطق جنگلی شهرستان شفت مورد حمله چوب برهای جنگل قرار گرفته که خوشبختانه صدمه ای ندیده است.
این خواننده موسیقی سنتی و فعال محیط زیست درباره حادثه مذکور توضیح داد: حین مصاحبه بودیم که جنگل خواران با اره برقی حمله کردند و دوربین خبرنگاران را شکستند و ما و همراهانمان را تهدید کردند که خوشبختانه در این حمله لطمه جانی به کسی وارد نشد.
وی گفت: متاسفانه چوب برها جنگل های منطقه شفت را درو می کنند و تا حالا خیلی از عرصه های جنگلی را تخریب کرده اند؛ این درحالی است که حالا در فصل بهار به سر می بریم و در این بین جانورانی چون گراز، قرقاول، جوجه تیغی و خیلی از حیوانات وحشی دیگر برای گذران فصل بهار به جنگلها پناه می آوردند.
همای افزود: دستور جلب این افراد از طرف دادستان صادر شد و خوشبختانه نیروی انتظامی در منطقه حاضر شد اما ما هنوز نگران درختانی هستیم که در فصل بهار قطع می شوند و بجای آنها درختی کاشته نمی گردد.
این خبر ادامه یافت و نتیجه پیگیری های قضایی نیز اعلام گردید ؛ هنوز تب دار این خبر پر هجوم بودیم که کارشناسی با تاکید بسیار بر فاش نشدن نامش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در جریان بازدید از ذخیره گاه ژنتیکی سپیداران حاشیه سپیدرود متاسفانه با تخریب تعمدی و درختان سوخته روبه رو شده ایم.
وی گفت: بنظر می رسد قسمتی از این تخریب تعمدی و آتش سوزی توسط مردمان محلی برای افزایش مساحت اراضی شالیزاری انجام شده است.
این کارشناس اشاره کرد: بخش مورد اشاره جزو جنگل های جلگه ای هیرکانی است که متاسفانه در معرض خطر هستند؛ این خطرات جنگل های جلگه ای هیرکانی را تهدید می کند و قابلیت جایگزینی ندارد.
هنوز شعله های ندانم کاری از این خبر هم فروکش نکرده بود که آتش بی احتیاطی گردشگران یک هکتار از پارک ملی بوجاق کیاشهر را شعله ور کرد و از مهارش مدتی نگذشته بود که خبر رسید متاسفانه آتش زدن عامدانه نیزار در تالاب انزلی آغازی برای تصرف زمینهای تالابی است.
فتاتو؛ زخمی تازه بر گیلان سبز
در گیر و دار خبر مهار آتش سوزی در اراضی تالابی بودیم که خبر قطع درختان فتاتو با عنوان غارت جنگل هیرکانی و بی تفاوتی مسئولان در فضای مجازی دست به دست شد.
جنگل فتاتو خمام از آخرین نمونه های باقیمانده جنگل های هیرکانی است که در لیست ملی میراث طبیعی در شهریور ۹۹ به ثبت رسید.
شهر خمام در هفت کیلومتری رشت و بین راه ارتباطی دو شهر توریستی گیلان یعنی رشت و بندر انزلی واقع شده است و مسیر بین المللی و ترانزیتی مرکز استان گیلان به سمت بزرگترین بندرِ شمالِ کشور از شهر خمام می گذرد و همین مورد بزرگراه رشت به خمام را طبق اعلام پلیس راه گیلان بعنوان یکی از پرتردد ترین جاده های استان معرفی کرده است.
اهالی روستای فتاتو همراه با دوستداران محیط زیست که از این اتفاق بسیار آزرده خاطر بودند در واکنش به این اتفاق با انتشار تصاویر و انتقادات خود در فضای مجازی از نهاد قضایی و دادستانی خمام خواستند بعنوان مدعی العموم با متخلفان برخورد قاطع کند.
بر اساس برخی شنیده ها افراد متخلف چندین هکتار از جنگل های فتاتو را در کمتر از چند روز قطع کرده که البته از طرف مسئولان مربوطه این اظهارات تکذیب و فقط یک ادعا دانسته شد که برای تشویش اظهار عمومی نقل شده است. علاوه بر این برخی رسانه ها نیز از قطع درختان فتاتو با بهره گیری از مجوز از منابع طبیعی دلالت دارد که این مورد نیز از طرف اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان رد شد.
فتاتو در برزخ برداشت های اداری
طبق گفته های مسئولان همچون منابع طبیعی و دستگاه های قضایی عاملان قطع درختان فتاتو دستگیر و پرونده قضایی برای این مساله تشکیل شده. همین طور گفته می شود ادوات قطع درختان و تجهیزات چوب برها نیز از محل مورد نظر جمع آوری شده است.
اما جدا از موضوع قطع درختان جنگل فتاتو میزان تخریب و همین طور عوامل اجرای این دست اندازی به عرصه های طبیعی، آنچه بیش از همه به یک نگرانی تبدیل گشته حکایت دوگانه از شرایط جنگل های فتاتو است. این برداشت دوگانه از ثبتی بودن جنگل های فتاتو بعنوان میراث ملی ناشی می شود که مسئولان منابع طبیعی استان آنرا رد کرده و فاقد مدارک لازم میدانند.
در اولین واکنش به قطع درختان فتاتو که مربوط به چهارم شهریورماه جاری می شود، مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان اعلام کردند، جنگل های فتاتو در جرگه عرصه های ثبتی میراث ملی است و قطع برخی از درختان این جنگل در شهرستان خمام بدون استعلام از این اداره کل انجام شده است.
معاونت میراث فرهنگی گیلان در مصاحبه ای اختصاصی با خبرنگار ایرنا اصرار کرد که ثبت میراث طبیعی در لیست ملی کشور مانند ثبت ملی آثار تاریخی حائز اهمیت می باشد و هر گونه اقدام در حریم این آثار می بایست با استعلام از اداره کل میراث فرهنگی صورت بگیرد.
ولی جهانی با اشاره به این که جنگل های فتاتو در شهریور ماه سال ۹۹ در لیست میراث طبیعی ثبت شده است اضافه کرد: شواهد تا این لحظه نشان میدهد قطع درختان با مجوز از طرف اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری صورت گرفته است و اما برخی شواهد نشان میدهد این اقدام توسط افراد بومی و بدون مجوز انجام شده است.
اما منابع طبیعی استان گیلان روایت دیگری برای جنگل های زخم خورده فتاتو نشان داد بطوریکه میرحامد اختر مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان روز شنبه ۶ شهریور و با گذشت ۲ روز از اظهارات میراث فرهنگی به خبرنگار ایرنا اظهار داشت که مدرکی در خصوص این که جنگل فتاتو شهرستان خمام ثبت ملی شده باشد، وجود ندارد.
وی همین طور با اعلان اینکه درختان قطع شده در جنگل فتاتو خمام جزو جنگل های هیرکانی نیست، گفت: ثبت ملی جنگل های هیرکانی تنها در شهرستان های تالش، فومن و رودبار انجام گرفته است.
مدیرکل منابع طبیعی گیلان با تاکید براینکه هیچگونه مجوزی برای قطع درختان فتاتو خمام از طرف منابع طبیعی تا به این لحظه صادر نشده است اظهار داشت: با فرض ثبتی بودن جنگل فتاتو در میراث طبیعی همچنان سند به نام منابع طبیعی است.
اختری در واکنش به عدم گرفتن استعلام از میراث فرهنگی برای قطع درختان فتاتو اشاره کرد: شخصی که ادعای مالکیت بر عرصه های مذکور داشته برای قطع درختان درخواست داده بود که در مرحله تعیین قیمت بوده است. همین طور قانون به فردی که ادعای مالکیت داشته اجازه قطع درختان را می دهد. علاوه بر این درختان قطع شده در فتاتو خمام دستکاشت و صنوبر بوده و جزو زراعت چوب بشمار می رود.
همچنین مدیرکل منابع طبیعی در گفت و گو با یکی از رسانه های استانی اعلام نمود که تمامی اسناد ملکی مربوط به اراضی ملی تا پیش از سال ۴۱ فاقد اعتبار است و هیچگونه سند و مدرکی دال بر اثر ملی بودن جنگل های منطقه فتاتو وجود ندارد.
امضای وزیر میراث پای ثبت ملی جنگل فتاتو
در تاره ترین واکنش، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان اعلام نمود که اسناد ثبت ملی جنگل های فتاتو در مجموع میراث طبیعی را در اختیار دارد و این اسناد را برای خبرگزاری ایرنا در گیلان ارسال کرد.
اسنادی که در آن نشان میدهد در اجرای تبصره ماده ۲ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مصوب ۲۳ دی ماه ۱۳۸۲ و بخشنامه اجرائی قانون مذکور مصوب هیئت وزیران، اثر طبیعی جنگل فتاتو با قدمت دوران سوم زمین شناسی به نشانی: استان گیلان – شهرستان رشت - بخش خمام – دهستان چاپارخانه – روستای فتاتو، جنگل فتاتو به شماره ۷۵۹ در سال ۹۹ در لیست میراث طبیعی ملی ثبت و به استاندار گیلان نیز ابلاغ گردیده است.
امضای علی اصغر مونسان وزیر پیشین میراث فرهنگی پای ثبت جنگل فتاتو نشان از این دارد که عرصه جنگلی مذکور پاییز سال قبل به مجموع میراث طبیعی ملی کشور ملحق شده است که تعداد میراث طبیعی استان را به ۲۴ می رساند.
علیرغم مصوبه هیات وزیران در ثبت ملی میراث طبیعی جنگل های فتاتو، ابلاغیه ای به دست خبرگزاری ایرنا رسیده که نشان میدهد در تاریخ ۱۵ تیرماه امسال وزارت میراث فرهنگی درباره ثبت این جنگل در جرگه میراث طبیعی به استاندار گیلان اطلاع و ابلاغ کرده است. همین طور در این نامه تاکید شده هرگونه دخل و تصرف و عملیاتی که منجر به تخریب عرصه های جنگلی فتاتو شود، ممنوعست.
با این اوصاف حراست از جنگل های فتاتو باید به یک هشدار استانی تبدیل می شد و لازم بود تمامی مسئولان از این مساله با خبر باشند. ضمن این که همانطور در تصویر بالا مشاهده می کنید این ابلاغیع برای مسئولان ارشد استان به ویژه مدیرکل جنگلها، مراتع و آبخیزداری نیر رونوشت و ابلاغ گردیده است.
حال مسئله ایجاست که چگونه جنگل های فتاتو با چنین اقداماتی که در جهت حراست از آن بعمل آمده است مورد تاخت و تاز چوب برها قرار می گیرد؟ سوء برداشت ها یا ناآگاهی از قوانین واضح و روشن موضوعی است که می تواند در آینده نیز زمینه را برای سو استفاده جنگل خواران بوجود آورد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب